İslam öncesi Türk Edebiyatı( Sözlü Dönem)
Türklerin henüz yazıyı kullanmadıkları dönemdeki edebiyattır. Bu dönem edebiyatı sözlü olarak üretilmiş ve kulaktan kulağa yayılarak varlığını sürdürmüştür. Bu dönemde edebiyatımızı Şamanizm, Manihaizm, Budizm gibi dinler etkilemiştir.
1."kopuz" adı verilen sazla dile getirilmiştir.
2.Ölçü olarak ulusal ölçümüz olan "hece ölçüsü" kullanılmıştır.
3.Nazım birimi "dörtlük" tür.
4.Dönemine göre ayrı bir dili vardır.
5.Dizelere genel olarak yarım uyak hakimdir.
6.Daha çok doğa, aşk ve ölüm konuları işlenmiştir.
7.Bu döneme yönelik elimizdeki en eski kaynak Kaşgarlı Mahmut'un "Divan-ı Lügat-it Türk" adlı eseridir.
8.Bu dönem ürünleri anonimdir.
9.Avcı ve göçebe toplumun dinsel törenlerinden doğmuştur.
10.Anlatım söze dayanmaktadır.
11.Şiir ağırlıklıdır.
12.Uyak düzeni aaab,cccb,dddb dir.
13.Ürünler destan,sagu,koşuk we savdır.
Dönemin Ürünleri
1.Koşuk:Sığır denilen sürek avlarında söylenen şiirlerdir Konusu daha çok doğa, aşk, şavaş ve yiğitliktir. Bu tür daha sonra halk edebiyatında koşma adıyla anılmıştır.
2.Sav:Dönemin özlü sözleridir. Bugünkü atasözlerinin ilk biçimi niteliğindedir.
3.Sagu:"Yuğ" adı verilen ölüm törenlerinde ölen kişinin erdemlerini ve onun ölümünden duyulan hüznü dile getiren şiirlerdir.
4.Destan:Toplumu derinden etkileyen olaylar sonucunda halk arasında kendiliğinden oluşan uzun nazım türüdür.
Sözlü dönem destanlarının özellikleri
1.Toplumun ortak görüşleri yansıtılmıştır.
2.Olağanüstü özellikler bulunmaktadır.
3.Önemli kişiler han, kral gibi seçkin kişilerden veya toplumun kabullendiği bir kahramandan ibarettir.
4.Söyleyiş milli dil tarzındadır.
5.Oldukça uzun yazılardır.
6.Milli nazım ölçüsü kullanılmıştır.
7.Konuları bakımından savaş, deprem, yangın, mizah, ünlü kişilerin yaşamları şeklinde gruplandırma yapmak mümkündür.
Türk destanları
Destanlarımız yazıya geçirilmedikleri için bugün bunların ancak konularını bilmekteyiz. Bunları da İran, Çin ve Arap kaynaklarından öğreniyoruz.
Saka Devri Destanları
1) Alp Er Tunga Destanı: Türk-İran savaşlarında Alp Er Tunga’nın yiğitliklerini ve bu savaşları anlatır.
2) Şu Destanı: İskender’le Türkler arasındaki savaşı ve Türk hakanı Şu’nun kahramanlıklarını anlatır.
Hun Devri Destanları
Oğuz Destanı:Hun hükümdarı Oğuz(Mete)'un Orta Asya'da Türk birliğini nasıl kurduğu anlatılır.Bu destanın Uygurca yazılmş bir kopyası Paris'tedir.
Göktürk Destanları
1) Bozkurt Destanı:Göktürklerin dişi bir kurttan türeyişini anlatır.
2) Ergenekon Destanı:Bir savaşta yenilen ve Ergenekon’a kaçan Türklerin orada bir demir dağı eritip intikamlarını almalarını anlatır.
Uygur Devri Destanları
1) Türeyiş Destanı: Uygurların bir erkek kurttan türeyişini anlatır.
2) Göç Destanı:Uygur Türklerinin anayurtlarından göçünü anlatır.
NOT: Destanlar oluşumları bakımından iki grupta incelenebilir:
a) Doğal Destanlar: Halk arasında ortaya çıkan anonim ürünlerdir. Bunlar genellikle daha sonra bir şair tarafından derlenip düzenlenmiştir. Bu türe örnek olarak şu destanları sıralayabiliriz.
İliada, Odysseia, Yunanlıların (Homeros) Kalevala, Finlilerin Nibelungen, Almanların Ramayana, Hintlilerin La Cid, İspanyolların Chanson de Roland, Fransızların Gılgamış, Sümerlerin
b) Yapma (Suni) Destanlar: Bir olayın doğal destana benzetilerek bir şairce destanlaştırılmasıdır. Yapma destan örneği olarak şunları sıralayabiliriz:
Virgilius Aeneit
Dante İlahi Komedi
Tasso Kurtarılmış Kudüs
Milton Kaybedilmiş (Kaybolmuş) Cennet
Firdevsi Şehnâme
Kaynak :Vikipedi
Perş. Nis. 18, 2024 2:39 am tarafından erkahya
» Tufan Altas 23 Full Albüm...
Çarş. Nis. 17, 2024 9:41 pm tarafından can181806
» Prime Сasual Dating - Real Women
Salı Nis. 16, 2024 9:01 am tarafından dmc_xx
» Ayse Tunali 18 Full albüm
C.tesi Nis. 06, 2024 6:58 pm tarafından xmetinx
» Türk Sanat Müzigi Klasikleri - Bizim Sarkilarimiz - 4 Box 12 Albüm
C.tesi Nis. 06, 2024 6:42 pm tarafından xmetinx
» Nurcan Opel 32 Full Albüm...
C.tesi Nis. 06, 2024 2:49 pm tarafından leony
» Jet-Li - Cehennem Silahi 4-Lethal.Weapon4.- 1998 DVDRip.TR.Dublaj
Çarş. Mart 27, 2024 8:41 am tarafından ali_01
» Behiye Aksoy 46 Full Album...
Salı Mart 26, 2024 10:08 am tarafından leony
» Güler Isik 25 Full albüm....
Paz Mart 24, 2024 2:53 pm tarafından komando
» Zeki Müren - 68 Full albüm - Bölüm 1...
Cuma Mart 22, 2024 8:11 am tarafından xmetinx
» Abdülkadir Şehitoğlu - 9 Full albüm - Enstrümantal
Perş. Mart 21, 2024 11:21 am tarafından xmetinx
» Cengiz Ozkan 8 Full Album - Kalan Muzik Arsivi
Salı Mart 19, 2024 11:09 am tarafından rakasan
» Asik Sefai 8 Full albüm...
Paz Mart 17, 2024 11:17 pm tarafından tarihci36
» Gülcihan Koç 22 Full albüm...
C.tesi Mart 09, 2024 3:34 pm tarafından rakasan
» Trt Türk Yediveren müzik serisi 32 Bölüm -Tsm - Türkü , Özgün , Arabes
C.tesi Mart 09, 2024 11:00 am tarafından matkap98
» Supreme Сasual Dating - Authentic Damsels
Çarş. Mart 06, 2024 11:32 pm tarafından JUDAG
» Müzeyyen Senar - 84 Full albüm...
Çarş. Mart 06, 2024 10:16 pm tarafından Sniper001
» Supreme Сasual Dating - Real Women
Ptsi Mart 04, 2024 10:04 pm tarafından Yuxell_09
» Havin - Mazide Biraktim 2012 - Türkü & THM
Ptsi Mart 04, 2024 6:21 pm tarafından rakasan
» Nida Ates - Ömür Bahçesi - Kalan Muzik Arsivi-2003
Ptsi Mart 04, 2024 6:19 pm tarafından rakasan